's Nachts komen de vossen

's Nachts komen de vossen
Cees Nooteboom
ISBN: 978-9023-438700
Literatuur


's Nachts komen de vossen is een verhalenbundel van Cees Nooteboom waarin de thema's van de dood en het afscheid nemen van geliefden centraal staan. In deze bundel dwaalt Nooteboom naar mensen en gebeurtenissen uit het verleden, weg van de waan van de dag en de levenden. De verhalen zijn verweven tot spannende en delicate narratieve die de raadselachtigheid van de dood en de schuldgevoelens die deze oproept bij de levenden verkennen.


Recensies:

De 76-jarige Cees Noteboom bereikt in ‘s Nachts komen de vossen wellicht het toppunt van zijn schrijven. Een verhalenbundel met de dood en het gemis als thema’s. Op geen enkel moment komt de dood echter luguber over, veeleer integendeel. Noteboom praat met zijn lieve doden, haalt tedere herinneringen aan ze op, portretteert ze. Heel origineel is bovendien waar hij in Paula 2 de dode zelf aan het woord laat. Niet clichématig, maar heel aannemelijk leeft hij zich in in het ‘leven’, het ‘zijn’ van de overledene en geeft hij haar het (weder)woord. Dit hoofdstuk is immers de pendant van het vorige verhaal (Paula) waarin hij over haar schrijft.
Mooi is de melancholische sfeer die uit alle verhalen spreekt. Het is de toon die wellicht enkel kan aangeslagen worden door mensen die al wat jaren op de teller hebben staan, die door het leven gelouterd zijn, die zoveel hebben meegemaakt dat goedertierenheid en lankmoedigheid vanzelf komen. Het feit dat Nooteboom over de dood begint te schrijven zal natuurlijk wel alles te maken hebben met zijn leeftijd waarop hij meer doden dan levenden kent. Het doet denken aan Alechinsky die in een interview met de vrt zei: “Ik praat de hele dag alleen nog met doden. Alle mensen die ik ken, zijn dood.”
IBook

De verhalen uit ’s Nachts komen de vossen draaien steeds om dezelfde thema’s heen. De bundel kan gelezen worden naar een zoektocht en in ieder verhaal worden er nieuwe invalshoeken uitgeprobeerd. Nooteboom speelt met tijd, allereerst door vaak van herinneringen uit te gaan. Het uitgangspunt is in veel gevallen een tastbare herinnering in de vorm van een foto. Maar herinneringen zijn iets subjectiefs en vergankelijk, op welke manier kun je er grip op krijgen? Door ze in taal te gieten, lijkt Nooteboom in deze bundel te suggereren. Maar taal is tot stand gekomen door geschiedenis. En aan de andere kant is taal ook juist weer een product van de tijd. Het idee dat naar voren komt in de verhalen is dat taal een middel is, maar dat het ook ontoereikend is. Een andere manier om vat te krijgen op tijd is om juist te verwijzen naar geschiedenis. Ideeën, geschiedenissen en kunsten kunnen gezien worden als iets onveranderlijks. Iets wat ondanks de gebeurtenissen op persoonlijk vlak, die op dat moment belangrijk leken, er altijd is.
NikkiJessen

Dit boekje is weer een fantastische aanwinst in mijn kast. Jammer dat het uit is. Het boekje vertelt over de herinneringen aan de doden door het bekijken van foto's en de verhalen te herbeleven. Het is een echt stukje kunst, want het leest niet zomaar. Voor dit boekje moet je echt je hersens aan het werk zetten, begrijpen wat in welke tijd en door wie wordt verteld, wat is echt, waar begint de herinnering. Het is heel fijn om zo'n inspirerende literatuur te lezen. Dat zal niet iedereen willen lezen. Je moet ermee aan het werk en dat werken in taal vind ik dus heerlijk.
GH